Samoloty rejsowe są obecnie wykorzystywane do gromadzenia danych, które pomagają naukowcom mierzyć stężenie gazów cieplarnianych i aerozoli oraz cząstki chmurowe. Taka skala i ilość zbieranych danych byłyby niemożliwe do osiągnięcia jedynie za pomocą samolotów badawczych.
W toku projektu IAGOS-ERI (Samolot rejsowy na rzecz globalnego systemu obserwacji - Europejska infrastruktura badawcza) opracowane zostały nowoczesne instrumenty do systematycznych pomiarów danych atmosferycznych in situ. Te dane mają kluczowe znaczenie dla badań nad klimatem, monitorowania emisji, prognozowania pogody i jakości powietrza.
Projekt, finansowany ze środków unijnych na kwotę ponad 3 mln EUR, opiera się na 20 latach doświadczeń naukowo-technologicznych zebranych w ramach wcześniejszych przedsięwzięć badawczych wspieranych przez UE: MOZAIC (Pomiary ozonu i oparów wodnych z samolotu rejsowego Airbus) i CARIBIC (Samolot cywilny do systematycznego badania atmosfery za pomocą zestawu instrumentów). Dzięki temu prace nad projektem mogły bazować na rosnącej społeczności instytucji badawczych i linii lotniczych w ramach międzynarodowego konsorcjum 15 partnerów.
Niemniej planowane są działania globalne. IAGOS-ERI ma być operatorem rozproszonej infrastruktury do długofalowych obserwacji składu atmosfery. Będzie to możliwe dzięki flocie 10-20 samolotów rejsowych dalekiego zasięgu, eksploatowanych przez uznane linie lotnicze. Zespół pragnie zachęcić więcej linii lotniczych do zastosowania instrumentów IAGOS-ERI i nawiązać globalną współpracę. Pomogłaby ona naukowcom pogłębić wiedzę o jakości powietrza i zmianach atmosferycznych na świecie.
Dr Andreas Volz-Thomas z Instytutu Energii i Badań nad Klimatem przy Forschungszentrum Jülich (GmbH) w Niemczech, kierownik grupy badawczej, zauważył: "Zamontowaliśmy już sprzęt IAGOS na samolotach Lufthansy i China Airlines. Kolejnymi będą maszyny Air France, Cathay Pacific i Iberia Airlines. Do końca tego roku pięć samolotów będzie mieć na swoim pokładzie nasze instrumenty".
Jak podkreśla, spełnienie standardów bezpieczeństwa lotniczego i wymogów badawczych stanowi ogromne wyzwanie inżynieryjno-naukowe. Dr Volz-Thomas wyjaśnia: "Właśnie wróciliśmy z Malty, gdzie testowaliśmy instrumenty na samolocie Lufthansy pod kątem bezpiecznego funkcjonowania. Co sześć miesięcy sprzęt w samolocie jest wymieniany w celu przeprowadzenia konserwacji i zapewnienia jakości. Dane dotyczące ozonu i tlenku węgla są analizowane we Francji, a dane o tlenkach azotu, oparach wody i aerozolach są opracowywane w Niemczech, natomiast pomiary cząstek chmurowych w Zjednoczonym Królestwie. To dosyć złożony proces. Aczkolwiek umożliwia nam utrzymywanie kompleksowej bazy danych z badań nad klimatem i jakością powietrza".
Projekt zakończy się w drugiej połowie bieżącego roku, ale dzięki funduszom krajowym, zespół IAGOS-ERI będzie kontynuować swoje prace nad monitorowaniem atmosfery, przygotowując między innymi nowatorskie systemy obserwacji atmosfery do montowania na różnych modelach samolotów.
Ukryj panel
